Door Yvonne van Sark op blog.youngworks website op 17 juni 2015

De laatste tijd werken we in trainingen steeds vaker samen met jongerenacteurs. Dit is een team van 16 middelbare scholieren die binnen de Jongeren Academie van Factor Veermans zijn opgeleid tot trainingsacteur. Voor docenten, mentoren en andere professionals een bijzondere kans om te ervaren hoe je jongeren in gesprekken kunt bereiken en motiveren.

Vorige week verzorgden Huub Nelis en ik voor de vijfde keer de Masterclass Motivatie Binnenstebuiten voor docenten en mentoren. In het middaggedeelte schuiven daarbij telkens drie of vier jongerenacteurs aan, waarmee de deelnemers in rollenspelen 1-op-1-gesprekken voeren. Deze jongens en meiden kunnen zich niet alleen goed inleven in een situatie en improviseren, maar ook observeren en feedback geven. En omdat zij nog middenin de belevingswereld van jongeren zitten, kunnen zij zich ook inleven in wat een gesprek met een jongere doet. Wat voelt prettig of juist niet? Wanneer wilde je meer in actie komen? Zo ervaren deelnemers in een veilige setting hoe ze normaal gesproken communiceren met jongeren, of hoe het is om juist eens een andere aanpak uit te proberen. Hoe kom ik over? Hoe kan ik een gesloten jongen of meisje aan de praat krijgen? Hoe bereik ik mijn doel en komen we tot concrete afspraken?

Inmiddels heb ik bij vijf sessies mogen meekijken en meedoen. Een aantal leerpunten komt in elke masterclass terug en deel ik hier graag:

1. Gezien worden

Leerlingen willen worden opgemerkt. Misschien is het eerst niet fijn om te merken dat je in de gevarenzone zit; als een mentor of SLB’er aandacht heeft voor jouw verhaal en het geloof uitspreekt dat je (veel) beter kan, werkt dat motiverend. Ook kleine opmerkingen als ‘Het valt me op dat je de laatste tijd beter meedoet in de les.’ dragen hieraan bij.

2. De kracht van non-verbale communicatie

Nog meer dan wàt je zegt, gaat het om hoe je het zegt. Zo schoof een docent in een gesprek opeens met zijn stoel waardoor hij niet meer tegenover maar letterlijk naast de leerling kwam te zitten. Ineens ontstond er meer openheid en kreeg het gesprek een andere wending.

3. Koetjes en kalfjes

Als een docent of mentor om een gesprek vraagt, weet een leerling al hoe laat het is: er zijn problemen. Het helpt om de sfeer te breken door de leerling op zijn of haar gemak te stellen en juist ook over iets anders te praten. Ga niet gelijk op je doel af, maar vraag eerst bijvoorbeeld eens hoe het gaat met het voetbalteam, de paardrijles of het YouTube-kanaal en kom daar in het gesprek nog eens op terug. Ga op zoek naar wat jongeren buiten school inspireert en motiveert en geef ook van jezelf daarin meer bloot.

4. Doelgericht

Ook al begin je niet gelijk met je doel, tegelijk is het wel belangrijk je doel niet uit het oog te verliezen. Wat wil je bereiken? Tot wat voor (vervolg)afspraak kom je? Vaak zul je dit niet in één keer realiseren. Mogelijk zijn meerdere gesprekjes nodig, als de leerling maar dichterbij dat doel komt.

5. Open luisteren is moeilijk

En dan zijn er de gebruikelijke gespreksvaardigheden, die we waarschijnlijk allemaal wel kennen: Stel open vragen en geen gesloten of suggestieve vragen. Stel je oordeel of mening uit. Geef aan dat je de ander goed hoort door samen te vatten en door te vragen. Bekende aanwijzingen, maar in de praktijk blijkt het steeds een uitdaging om ze te realiseren. Vaak is het de grootste kunst om jongeren aan de praat te krijgen. Dat doen ze als ze merken dat ze gehoord worden.

6. Motivatie vraagt verbondenheid

Maar het belangrijkste inzicht is toch wel dat jongeren meer gemotiveerd raken als ze verbondenheid voelen met een docent of mentor. Als ze merken dat die ander oprecht wil weten hoe het met hen gaat en wat zij nodig hebben om beter te kunnen leren. En dat het in dat licht heel goed kan werken als een docent, mentor of SLB’er ook iets meer van zichzelf laat zien. Bijvoorbeeld over hoeveel energie het je kost om een jongen of meisje die niets lijkt te willen in beweging te krijgen. Een van onze jongerenacteurs die net het eindexamen achter de rug heeft, zei na een rollenspel: ‘Drie jaar geleden had ik precies zo’n gesprek. Ik besef me nu ineens hoe moeilijk ik het mijn mentor toen maakte.’

Ervaren en meemaken werkt natuurlijk nog beter dan ergens over lezen. 14 oktober en 2 december bieden we wederom een masterclass aan. Hier vind je meer informatie en kan je je aanmelden.